Het landschap en het dagelijks leven

In het deel van Marokko waar ik reisde is het dagelijks leven nauw verbonden met het landschap en met wat het klimaat biedt. Het leven wordt nog niet geleefd ondanks de omgeving maar dankzij de omgeving. Het is een onderscheid dat Ibn Khaldoun in zijn Geschiedenis van de Wereld al in de 14de eeuw zo belangrijk vindt dat hij er hele theorieën op los laat. Mensen die in de steden wonen hebben volgens hem alle contact met ‘de natuur’ en het ‘natuurlijke leven’ verloren en zijn daardoor ongezonder, perverser en corrupter dan bijvoorbeeld de Bedoeïen. Klinkt dat bekend in de oren? Veel spullen en etenswaar zijn in Marokko lokaal geproduceerd. Handwerk en ‘versproducten’ vullen de Soeks. Op mijn reis ben ik daarom weinig ‘Brand Names’ tegengekomen. De enige ‘Brand’ die ik dagelijks in handen had, was ‘Le Vache Qui Rit’ een Frans smeerkaasje, ideaal tegen onverwachte hongerklap. De naam van het product had nog een extra betekenis: Mubarrak kreeg tijdens zijn bewind door zijn tegenstanders in Egypte deze geringschattende bijnaam. En verdomd! Hij lijkt ook nog op de lachende koeienkop op het pakje. Menigmaal heb ik Mubarrak uitgesmeerd op een broodje. Op de tekening staat de gemotoriseerde sneeuwploeg klaar voor de eerste wintersneeuw bovenop de Hoge Atlas. Een voorbeeld van het feit dat ook hier het idee dat er te leven is ‘ondanks de omgeving’ post begint te vatten. (16)