Ksar en Kasba

Een Ksar is een voorbeeld van Berber architectuur dat ook bekend is in Spanje (Alcázar) en Portugal (Alcácer). Ksars komen vooral voor in het deel van de Magreb dat aan de Sahara grenst en dus ook in de Draavallei. Een Ksars is een verdedigbaar dorp dat uit leem of uit leem en steen is opgetrokken. Binnen de muur herbergt het een moskee, een graansilo en andere openbare voorzieningen. De Ksar aan de rand van Agdz in de Draavallei was jarenlang een gruwelgevangenis van het repressieve regiem. Nu wil men er ter herinnering een museum van maken. In de film ‘The Sheltering Sky’ van Bernardo Bertolucci was het een Franse garnizoen kazerne. Net als een Ksar is een Kasba ook uit leem of leem en steen opgetrokken. Architectonisch is een Kasba van buiten vaak minder streng, maar verder is het moeilijk een onderscheid te maken. Het woord Kasba heeft meerdere betekenissen. Zo is het een fort in de Medina zoals in Marrakesh. Soms wordt de hele oude stad Kasba genoemd zoals in Tamagroute. Op het platteland wordt de woning van het dorpshoofd Kasba genoemd zoals in Agdz. In dat geval ligt het dorp buiten de hoge muren van de Kasba. Veel van deze oude Kasba’s zijn omgebouwd tot Hotel/Pensions. Tegenwoordig worden gloednieuwe hotels op het platteland ook al snel Kasba genoemd, zoals de Kasba Sahara Sky in de Draavallei. In het Spaans komt het begrip Kasba voor als Alcazaba. Op de tekening is het super romantische Hotel/Pension Kasba Des Arts in Agdz te zien, getekend vanaf de binnenplaats.(18)